İZMIR (AA) - İzmir Fen Lisesi’nde okuyan 3 öğrenci, sulak alarda herhangi bir kirlilik ya da müsilaj meydana getirmeden müdahale edilmesine olanak sağlayan ve kendi geliştirdikleri uyarı cihazı projesi ile, ABD’nin Los Angeles kentinde gerçekleşen Uluslararası Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Yarışması’nda ikincilik ödülüne ulaştı.
YARIŞMAYA 85 ÜLKEDEN 1799 ÖĞRENCİ KATILIM SAĞLADI
Lise seviyesinde düzenlenen ve en büyük bilim yarışmaları arasında gösterilen Uluslararası Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Yarışması, bu sene 11-17 Mayıs'ta ABD'nin Los Angeles şehrinde düzenlendi. Yarışmaya 85 ülkeden 1360 projeyle 1799 öğrenci katılım sağladı.
Bu yarışmaya İzmir Fen Lisesi 12. sınıf öğrencileri Eray Akın, Nisa İltekin ve Murat Leylekoğlu da TÜBİTAK tarafından desteklenen "Sulak Alanların Kirlilik Seviyesini Ölçen ve Bildiren Güneş Enerjili Duba Geliştirilmesi Projesi" ile katılım gösterdi. Takımın sunduğu cihaz ve proje, çevre mühendisliği kategorisinde ikinci oldu.
Tasarım ve işlev olarak dubayı andıran cihaz, güneş enerjisiyle çalışıyor. Su kaynaklarında veya sulak alan ekosistemini oluşturan diğer unsurlarda meydana gelen anomalileri anında belirleyerek hızlı önlem alınabilmesi amacıyla geliştirilen cihaz, İzmir Körfezi ve kentteki bazı sulak alanlardaki testleri başarıyla geçti.
Öğrencilerden Nisa İltekin, geliştirdikleri proje ile seri üretime geçmek istediklerine dikkat çekerek şunları söyledi:
"Rakip sistemler hiçbir şekilde kaynaklarını paylaşmazken bizim dubamız tamamen açık kaynaklı. Amacımız herkesin bu dubadan yapmasını sağlamak, olabildiğince veri toplamak. Kirliliğin önlenebilmesi için önce nerede bir şey oluyor, onu tespit etmeniz lazım. Sonuçta kocaman denizlerimiz var. Nerede başlıyor bu oluşum, nereden çıkıyor? Eğer bunu bilemezsek hiçbir şey yapamayız. Nerede olduğunu tespit edelim. Herkes bunlardan yapsın, olabildiğince veri olsun elimizde. Mesela bir yerde alg miktarı çok artmış veya kirlilik artmış. O zaman hemen haber verilir belediyelerimize onlar da önlem alırlar, amacımız bu."
GÜNEŞ ENERJİSİYLE ÇALIŞAN MÜSİLAJSAVAR CİHAZI
İltekin, geçen yıl TÜBİTAK'ın liseler arası araştırma projeleri yarışmasına katılmak üzere çalışmalara başladıklarına işaret ederek projenin ortaya çıkışını ve detaylarını ise şöyle anlattı:
“Sularda bizim devamlı incelememiz gereken bazı parametreler var, müsilajın oluşup oluşmayacağını anlamak için. Mesela sudaki klorofil, bulanıklık, sıcaklık gibi. Bunlara düzenli bakılması gerekiyor. Bunu yapan cihazlar da var ama 10 bin dolardan başlıyor fiyatları. Ne Türkiye ne de başka bir ülke bu kadar pahalı cihazları bir anda denizlere salabilir. Biz de dedik ki öyle bir sistem geliştirelim ki hem bize ait olsun hem herkes kullanabilsin, ucuz olsun. Bu dubalardan ne kadar üretip kullanırsak sular hakkında o kadar fazla veri elde ederiz. Dubamız periyodik bir şekilde denizden ölçüm alıyor ve biz hiçbir şey yapmasak da bizim sunucumuza otomatik geliyor bu veriler.”
