2021’de gerçekleştirilen bir araştırma, Dünya’nın dönüş hızındaki yavaşlamanın atmosferdeki oksijen seviyelerini nasıl etkilediğini açıklığa kavuşturmuştu. Mavi-yeşil alglerin (siyanobakteriler) fotosentez yoluyla oksijen üretimi, Dünya’nın dönüş hızıyla doğrudan bağlantılı.
NEDEN YAVAŞLIYOR?
Dünya’nın dönüş hızı, Ay’ın kütleçekim etkisi nedeniyle giderek yavaşlıyor. Bu süreç de günlerin uzamasına yol açıyor.
Yaklaşık 1.4 milyar yıl önce günlerin sadece 18 saat sürdüğü, 70 milyon yıl önce ise bugünden yarım saat daha kısa olduğu tahmin ediliyor.
BÜYÜK OKSİDASYON OLAYI
Yaklaşık 2.4 milyar yıl önce, siyanobakterilerin fotosentez yoluyla atmosferdeki oksijen seviyelerini büyük ölçüde artırdığı Büyük Oksidasyon Olayı gerçekleşti. Bu olay, Dünya’daki yaşamın evrimi için kritik bir dönüm noktası oluşturdu.
Siyanobakteriler, fotosentez yapmak için güneş ışığına ihtiyaç duyar. Günlerin uzaması, bu mikroorganizmaların daha fazla güneş ışığı almasına olanak tanır, böylece oksijen üretimini artırır.
DÖNÜŞ HIZI VE OKSİJEN ÜRETİMİ
Araştırmacılar, Dünya’nın dönüş hızının oksijen üretimi üzerindeki etkisini anlamak için modelleme çalışmaları yaptılar.
Günlerin uzamasıyla birlikte oksijen üretiminin arttığı ve bu değişikliğin hem Büyük Oksidasyon Olayı’nın hem de Neoproterozoyik Oksijenasyon Olayı’nın tetiklenmesinde rol oynadığı düşünülüyor.
Michigan Üniversitesi’nden mikrobiyolog Gregory Dick, “Araştırmamız, Dünya’nın dönüş hızının, yani gün uzunluğunun, oksijen üretim süreci ve zamanlaması üzerinde belirleyici bir etkisi olabileceğini gösteriyor.” şeklinde bir açıklama yaptı.
Almanya’daki Max Planck Deniz Mikrobiyolojisi Enstitüsü’nden jeomikrobiyolog Judith Klatt ise, “Mikroplar arasındaki rekabetin, erken Dünya’da oksijen üretiminin gecikmesine katkıda bulunmuş olabileceğini düşünüyoruz.” dedi.
Bu araştırma, Dünya’nın dönüş hızı ile oksijen üretimi arasındaki önemli ilişkiyi gözler önüne seriyor.
