Bir hapı yuttuktan sonra, bu hap vücudun yabancı maddeleri etkisiz hale getirip dışarı atmaya yönelik organlar ve moleküllerle etkileşime girmeden, kan dolaşımına katılmak için bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk, vücudun geri kalanına ulaşabilmesi için kan akışıyla birlikte devam eder.
Süreç, sindirim sisteminde başlar. Örneğin, ağrıyan bir ayak bileğiniz için bir tablet aldığınızı düşünün. Tablet, kısa süre içinde midenizin asidik ortamında çözülmeye başlar. Çözünen ilaç, ince bağırsağa geçer ve burada bağırsak duvarını aşarak bir kan damar ağına katılır. Bu damarlar, kanı ve içinde bulunan bileşenleri karaciğere taşıyan bir damarla beslenir. Sonraki hedef ise karaciğere ulaşmaktır.
Kan ve ilaç molekülleri karaciğerin kan damarlarından geçerken, enzimler tabletin molekülleriyle reaksiyona girerek onları nötralize etmeye çalışır. Bu süreçte, tablet moleküllerinin çoğu karaciğere zarar görmeden geçse de, bazıları "metabolitler" olarak adlandırılan hasarlı formda olabilir ve bu haliyle ağrı kesici etkileri azalabilir.
Ancak, ilacın büyük kısmı karaciğerden zarar görmeden geçer ve damarlar aracılığıyla vücudun dolaşım sistemine katılmaya devam eder.
YARIM SAAT SONRA KAN AKIŞINA GİRER
Hapı yuttuktan yaklaşık yarım saat sonra, ilaç dolaşımdaki kan akışına girmeye başlar. Kan, kalp, beyin, böbrekler ve karaciğer dahil olmak üzere vücudun tüm organları ve uzuvlarından geçer. İlaç molekülleri, vücudun ağrı tepkisinin hızla devreye girdiği bir bölgede, bu sürece katılan hedef moleküllerle bağlanır.
Ağrı kesiciler, vücudun ağrı sinyallerini iletmesine yardımcı olan bileşiklerin üretimini engelleyerek etkili olur. Daha fazla ilaç molekülü biriktikçe, ağrı kesici etki artar ve bu etki yaklaşık bir veya iki saat içinde maksimum seviyeye ulaşır.
Ardından, vücut ilacı etkili bir şekilde ortadan kaldırmaya başlar ve kandaki miktarı her iki saatte bir yarıya iner. İlacın molekülleri hedeflerinden ayrıldığında, sistemik kan akışı onları vücuttan uzaklaştırarak karaciğere geri gönderir. Burada, ilaç bir kısmı metabolitlere dönüşür ve böbrekler tarafından idrarda filtrelenir. Bu süreç, karaciğerden damarlara, damarlar aracılığıyla böbreklere ulaşan sürekli bir döngü şeklinde devam eder. Her döngüde ilaç biraz daha nötralize edilir ve bu işlem dakikada bir kan döngüsüne denk gelen hızda gerçekleşir.
Bu temel adımlar, ağız yoluyla alınan her ilaç için geçerlidir.
Ancak, sürecin hızı ve kan dolaşımına katılan ilaç miktarı, kullanılan ilaç türüne, kişiye ve vücudun ilacı nasıl işlediğine bağlı olarak değişir. Ayrıca, doğru dozaj önemlidir. Eğer doz çok düşükse, ilaç etkisiz kalır; çok yüksekse, ilaç ve metabolitleri toksik olabilir. Bu durum tüm ilaçlar için geçerlidir.
