Üzerinden yıllar geçen ve izleri süren 12 Eylül Darbesi, Türkiye Cumhuriyeti tarihi noktasında öneme sahiptir. Bu tarih, "Türkiye tarihinin kara lekesi, kanlı gece" gibi ifadelerle anılırken bu güne şahit olmayanlar ise ''12 eylül 1980 hangi gün, 12 Eylül Darbesi nedenleri ve sonuçları ne oldu? 12 Eylül hangi yılda oldu? Neden ve kimlere karşı yapıldı? Bu askeri darbenin sonucunda neler değişti?'' gibi çeşitli sorulara yanıt aramaya başladı.
12 EYLÜL DARBESİ NE, NEDEN OLDU?
12 Eylül Darbesi bilinen bir diğer adıyla 1980 İhtilali, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleştirdiği darbe olarak bilinir. 12 Eylül Darbesi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Silahlı Kuvvetlerin yönetime yönelik yaptığı üçüncü darbe olma niteliği taşır. Darbenin olma nedenleri arasında;
- Sosyal, ekonomik ve siyasi kriz
- Cumhurbaşkanı seçimi krizi
- Bölücülük
- Suikastlar
- Sağ- sol çatışması
- Katliamlar
12 EYLÜL DARBESİ NASIL OLDU?
12 Eylül 1980 gecesinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan darbe, saat 03.00’de başladı. TRT, PTT ve bunlar dışındaki tüm iletişim dairelerine el konuldu. Emniyet Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı ve dönemin Başbakanı Süleyman Demirel’in konutu ele geçirilmiştir. Ardından saat 04.00’te radyolar aracılığıyla tüm ülkeye darbe duyurusu yapılmıştır.
Saat 13.00’te, Genelkurmay Başkanı olan Orgeneral Kenan Evren, canlı yayına çıkar ve yaptığı uzun bir konuşmayla müdahalenin gerekçelerini halka anlatır. Müdahale sonucunda Süleyman Demirel’in başbakanı olduğu hükumet faaliyetlerine ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne son verilmiştir. Ayrıca parlamento üyelerindeki dokunulmazlık da kaldırılmıştır. Darbe sonucunda ülkenin her tarafında sıkıyönetim ilan edilerek ülke dışına çıkışlar kapatılmıştır. Ayrıca Orgeneral Kenan Evren, yeni devlet başkanı olmuştur.
1961 Anayasası uygulamadan kaldırılarak yerine Türkiye siyasetinin yeniden tasarladığı bir döneme geçilmiş, bu değişiklikler, 7 Kasım 1982 günü kamuoyuna sunulmuştur. Ayrıca %91,37 oy oranıyla Kenan Evren’in cumhurbaşkanlığı ve 1982 Anayasası kabul almıştır.
12 EYLÜL DARBESİ’NDEN SONRA NELER OLDU?
12 Eylül sonrasında birçok alanda gelişmeler oldu. Bunlar;
- 12 Eylül tarihinden önce olan siyasi partiler tamamen kapatıldı.
- Kamu Kurum ve Kuruluşlarında çalışan personellerin kıyafetlerine yönelik yönetmelik sunuldu.
- Başörtüsü yasağı getirildi.
- 1982 Türkiye Anayasası hazırlandı ve kabul edildi.
- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun kuruluşu gerçekleşti.
- 1981, Atatürk yılı ilan edilerek yıl boyunca kutlamalar yapıldı.
- %10 oranında seçim barajı sistemi getirildi.
- Cumhuriyet Senatosu kaldırılarak bunun yerine tek meclis sistemine dönüş yapıldı.
- Kürtaj yasağının kaldırılmasına karar verildi.
- Sağ- sol çatışması bitti.
- Eğitim ve öğretim kesintisiz şekilde devam etti.
- Yükseköğretim Kurulu’nun kuruluşu gerçekleşti.
- Enflasyon indi.
