Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB), Cumhuriyet döneminin önemli sanatçıları Ekrem Reşit Rey ve Cemal Reşit Rey’in ortak eseri olan Çelebi Operası’nı sanatseverlerle buluşturmak için gün sayıyor. Librettosu 1938 yılında yazılan ve bestesi 1942 yılında başlayan, uzun yıllar kayıp olarak bilinen opera, 19 Nisan’da Ankara Opera Sahnesi’nde dünya prömiyerini yapacak.
ESER, YAKLAŞIK 20 SENEDİR KAYIP
Çelebi Operası'nın besteleniş serüveni, 1938-1942 yıllarında Ankara Radyosundaki görevi esnasında, Ekrem Reşit Rey'in duyduğu bir radyo piyesinden etkilenerek librettoyu yazmasıyla başladı.
Eserin üzerine Cumhuriyet'in ilk kuşak bestecilerinden Cemal Reşit Rey, operanın ilk versiyonunu 1942-1945 yıllarında besteledi, eserin ikinci versiyonuna ait şef partisyonunu 1973'te, piyano-şan partisyonu da 1975'te tamamladı.
1978'de Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü, şef Gürer Aykal tarafından Ankara Devlet Opera ve Balesi için Cemal Reşit Rey'den satın alınan eser, sonraki yıllarda bazı bölümlerin icrası için eserin İstanbul'a yollanıp iadesi sürecinde kayboldu. Yaklaşık yirmi sene kayıp olarak bilinen Çelebi operası, Eylül 2005'te Ankara Devlet Opera ve Balesinin arşivinde bulundu.
KUVVETLİ VE ARMONİSİ YÜKSEK BİR ESER YAZMIŞ
Opera Sahnesi'nde 19 Nisan'da dünya prömiyeri yapacak Çelebi Operası'nın sahne ve dekor atölyesindeki çalışmaları görüntüleendi.
Rejisör Gürçil Çeliktaş, açıklamada, Cemal Reşit Rey'in eseri farklı zamanlarda bestelediğini ve dördüncü perdenin orkestrasyonunu bitirmediği için 1983'te dönemin Genel Müdürü Yalçın Davran ile besteciyi evinde ziyaret ettiklerini ve dördüncü perdenin tamamlanması için ricada bulunduklarını söyledi.
Dördüncü perdenin tamamlanmasının ardından eserin sahnelenmesinin uzun yıllar beklendiğini belirten Çeliktaş, şunları kaydetti:
"Eser daha öncede sahneye konmak istendi ve 'çok zor bu eser ancak konser şeklinde icra olur' dendiği için İstanbul'da konser şeklinde söylendi. Opera olarak ise hiç söylenmedi. Biz Çelebi Operası'nı çok sevdik. Eser, Lale Devri'nde Selimiye Camisi'nde görev yapan bir müezzinin hikayesini anlatıyor. Eserde, Sultan müezzinin sesini beğeniyor ve sesi güzel diye saraya getiriyor ama müezzin çapkın çıkınca Konya'ya sürülmek mecburiyetinde kalıyor ve sonrasında yaşanan olaylar aktarılıyor. Şiirsel bir anlatımı var. Cemal Reşit Rey, anlatımı çok güçlü, armonisi çok kuvvetli bir eser, beste yazmış. Bize de onu en iyi şekilde sunmak düştü."
Lale Devri’nde geçen bir müezzinin sıra dışı hikayesini sahneye taşıyan Çelebi Operası, şiirsel dili ve güçlü müziğiyle izleyiciyle buluşacak. Prömiyerin ardından eser, Ankara Devlet Opera ve Balesi repertuvarında yer alacak.
