Aktarılan son habere göre 1980’li yılların başında Manisa’daki bir mezardan kaçak kazılarla ülkemizden çıkarıldığı tespit edilen eser Türkiye’ye geri iade edildi.
Konuya ilişkin Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, yaptığı açıklamasında eserin iadesinin sadece kültürel varlığın kazanılması anlamına önemli olmadığını miras kaçaklığına ilişkin de dikkat çeken bir zafer olduğunu vurguladı.
1980’Lİ YILLARDA KAÇAK YOLLARLA ÇIKARILDI
M.Ö. 530 yılına ait bronz sedir, 1982 yılında J. Paul Getty Müzesi tarafından İsviçreli bir sanat tacirinden satın alındı. Tacir, sedirin 1920'lerden bu yana Avrupa'da koleksiyonlarda yer aldığına dair sahte kanıtlar sundu. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ve J. Paul Getty Müzesi'nin yürüttüğü kapsamlı araştırmalar, bu iddianın asılsız olduğunu ortaya koydu. Yapılan bilimsel çalışmalar, bronz sedirin 1980'lerin başında Manisa yakınlarındaki bir mezardan kaçak kazılarla çıkarıldığını ve yasadışı yollarla ülke dışına kaçırıldığını kanıtladı. Bakanlık ve Getty Müzesi'nin bilimsel iş birliği ile yürütülen incelemelerde, sedirin üzerine yapışmış olan keten parçaları, Türk arkeologlar tarafından mezarda bulunan ahşap ve bronz levha parçaları ile mezarın tarihlendirilmesine yardımcı olan mermer ve seramik kalıntılarıyla birebir örtüştü. Böylece sedirin kökeni ve tarihi bağlamı net bir şekilde ortaya konmuş oldu.
GÜNLÜK YAŞAMDA KULLANILIYORDU
İadesi gerçekleştirilen sedir, günümüzde oldukça nadir rastlanan bir mobilya türü olarak dikkat çekiyor. Tarihi resimlerde ve o döneme ait kap kacak üzerindeki tasvirlerde görülen bu tür sedirler, antik dönemde günlük yaşamda dinlenme ve yemek yeme amacıyla kullanılıyordu. Dökme bronz ayak ve raylara sahip, demir bir iskelet üzerine inşa edilen sedir, delikli bakır levhalardan oluşuyor. Tornalanmış ayakları, köşelerde çıkıntılı zıvanaları ve minderleri destekleyen kafesli yüzeyiyle o dönemde yaygın olarak ahşaptan üretilmiş sedirlerin bronzdan bir örneğini temsil ediyor.
Yapılan bu son eser ile birlikte 2024 yılında ülkemize getirilen eser sayısının 36’ya çıktığı belirtildi. Sadece son 6 yılda 7 bin 840 eser Türkiye’ye iade edilmiş oldu. Konu ile ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın çalışmalarına devam ettiği biliniyor.
