Hepimiz zaman zaman yalan söylüyoruz, değil mi? Kimisi büyük, kimisi ise küçük "beyaz" yalanlar olarak adlandırılan yalanlar oluyor. Bu durum, zaman içinde ilişkilerde güven sorunlarına yol açabiliyor.
Bu soruna çözüm bulmak amacıyla geçmişte yalan makineleri geliştirilmişti. Peki, bu makineler gerçekten nasıl çalışıyor?
Filmlerden, dizilerden ya da YouTube videolarından aşina olduğumuz yalan makineleri, yalan söyleyen birini nasıl tespit edebiliyor?
YALAN MAKİNESİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?
Yalan makinesi, ilk kez 1921 yılında John A. Larson tarafından icat edildi. Larson’ın bu buluşu, belirli parametreler üzerinde durarak kişilerin yalan söyleyip söylemediğini anlamayı amaçlıyordu.
Yıllar içinde gelişerek günümüze kadar ulaşan bu yalan dedektörlerinin nasıl çalıştığı ise pek çok kişi tarafından merak ediliyor.
YALAN MAKİNESİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Yalan makinesi doğrudan yalanı tespit etmez, aksine kişinin yalan söylerken yaşadığı fizyolojik değişiklikleri ölçer. Çünkü stresli ya da duygusal bir yük altında olan insan vücudu farklı tepkiler verir. Yalan makinesi, bu tepkileri değerlendirerek, söylenenin doğru mu yoksa yalan mı olduğunu belirlemeye çalışır.
Yalan makinesi, teste sokulan kişinin kalp atış hızını, kan basıncını, deri iletkenliğini ve solunum hızını ölçer.
PEKİ BU SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Yalan makinesi testi sırasında, kişiye doğru ya da yanlış cevabı bilinen basit sorular yöneltilir. Örneğin, "Adınız Ayşe mi?, Kaç yaşındasın?" gibi kesin bir cevabı olan sorular sorulur. Bu tür sorulara verilen yanıtlar, cihaz tarafından kişinin fizyolojik tepkileriyle birlikte kaydedilir.
Sonrasında, daha kritik sorulara geçilir. Bu sorulara verilen yanıtlarda fizyolojik tepkilerde ani değişiklikler gözlemlenirse, kişinin yalan söylediği düşünülür. Yalan makineleri, bu tür değerlerdeki ani değişimleri analiz ederek yalanın varlığını tespit etmeye çalışır.
Ancak, bu cihazların yalan tespiti konusunda yüzde 100 doğru sonuçlar verdiğini söylemek mümkün değildir. Çünkü bazı insanlar, belirli tekniklerle kendilerini kontrol ederek yalan makinesini yanıltmayı başarabiliyor. Bu durum, cihazın güvenilirliği konusunda uzun süredir devam eden bir tartışmaya neden oluyor.
